Chuyên đề về nám bài 2: Bạn hiểu gì về nám? Vì sao xuất hiện nám da?

Nám da là một dạng tăng sinh sắc tố lành tính tương tự tàn nhang. Tình trạng này không gây đau, ngứa ngáy, viêm đỏ hay khó chịu. Tuy nhiên, các đốm nâu do nám có thể ảnh hưởng đến ngoại hình và làm giảm chất lượng cuộc sống.

Nám da là gì?

Nám da (Melasma hoặc Chloasma) là một dạng rối loạn sắc tố da thường gặp, xảy ra khi tế bào melanin tăng sinh quá mức dẫn đến sự hình thành các mảng, đốm có màu nâu nhạt hoặc nâu đậm. Nám thường xuất hiện ở da mặt và tập trung nhiều ở các vị trí như môi trên, cằm, trán, sống mũi và má. Ở một số ít trường hợp, tình trạng này cũng có thể xảy ra ở những vùng da trên cơ thể như cổ, cánh tay và mu bàn tay.

Thống kê cho thấy, nám da thường gặp ở phụ nữ từ 25 – 50 tuổi (trong độ tuổi sinh sản). Trong đó, thời điểm nám bùng phát mạnh nhất là khi mang thai, sau khi sinh và giai đoạn tiền mãn kinh. Thực tế, nam giới cũng có thể bị nám nhưng tỷ lệ rất thấp.

Các nguyên nhân gây nám da thường gặp

Cơ chế trực tiếp gây ra nám da là do sắc tố melanin tăng sinh quá mức. Melanin được sản xuất từ tế bào melanocytes và có chức năng quy định màu da. Thực tế, quá trình sản sinh sắc tố phải có sự tác động giữa enzyme tyrosinase và tia UVB từ ánh nắng mặt trời. Điều này lý giải vì sao da thường bị đen và ngăm hơn khi tiếp xúc với ánh nắng trong thời gian dài.

Tuy nhiên ở người bị nám da, lượng melanin thường tập trung ở một số vị trí nhất định gây ra các đốm và mảng nâu nhạt, nâu đậm có ranh giới rõ ràng so với những vùng da xung quanh. Hiện nay, nguyên nhân chính xác gây nám da vẫn chưa được xác định. Tuy nhiên theo các chuyên gia Da liễu, nguy cơ bị nám có thể tăng lên khi có những yếu tố thuận lợi sau:

Nguyên nhân nội sinh

Nám da thường xuất hiện và phát triển mạnh ở phụ nữ từ 30 tuổi trở lên, trong giai đoạn mang thai và sau khi sinh do nhiều nguyên nhân khác nhau.

Stress cũng là một trong những nguyên nhân gây nám da

Các yếu tố nội sinh có thể gây nám da, bao gồm:

• Rối loạn nội tiết tố: Rối loạn nội tiết tố là một trong những nguyên nhân phổ biến gây nám da. Các chuyên gia nhận thấy, nồng độ estrogen suy giảm có thể khiến hormone MSH (melanocyte stimulating hormone) bị mất kiểm soát. Tình trạng này có khả năng kích thích melanin sản sinh quá mức và gây ra các mảng, đốm nám trên bề mặt da. Chính vì vậy, nám da thường xuất hiện ở phụ nữ mang thai, sau khi sinh và phụ nữ tiền mãn kinh.

• Ảnh hưởng của quá trình lão hóa: Thực tế, nám da chỉ xuất hiện ở phụ nữ từ 30 tuổi trở lên và hiếm khi gặp ở nữ giới trẻ tuổi. Theo lý giải từ các chuyên gia, da mặt bị lão hóa có thể khiến quá trình sản sinh melanin bị mất kiểm soát và rối loạn dẫn đến sự xuất hiện của các mảng và đốm nâu ở má, cằm và mũi.

• Stress, căng thẳng kéo dài: Stress kéo dài không chỉ ảnh hưởng đến hoạt động của não bộ mà còn là nguyên nhân gián tiếp gây nám da. Khi bị căng thẳng, tuyến thượng thận có xu hướng sản sinh nhiều hormone cortisone. Khi hormone này tăng cao, pregnenolone chỉ có thể kiểm soát cortisol và mất đi chức năng cân bằng nội tiết tố. Điều này dẫn đến tình trạng giảm/ tăng estrogen quá mức và hình thành nám.

• Ngoài ra, nám da còn có thể xảy ra do một số nguyên nhân nội sinh như cơ địa, ảnh hưởng của các bệnh lý buồng trứng và tuyến giáp hoặc cũng có thể là tác dụng phụ do sử dụng thuốc điều trị kéo dài.

Nguyên nhân ngoại sinh

Bên cạnh các nguyên nhân nội sinh, nám da cũng có thể khởi phát do những nguyên nhân ngoại sinh như:

• Thường xuyên tiếp xúc với ánh nắng mặt trời: Tia UVB trong ánh nắng có thể kích thích tế bào melanocytes tăng sản sinh melanin và gây ra tình trạng da đen sạm, nám và tàn nhang.

Tiếp xúc với ánh sáng mặt trời nhiều cũng có thể gây nám da

• Lạm dụng mỹ phẩm chứa chất lột tẩy: Sử dụng mỹ phẩm chứa chất lột tẩy trong thời gian dài có thể khiến da mỏng và nhạy cảm với ánh nắng mặt trời. Hơn nữa, các sản phẩm này còn khiến màng lipid bị phá vỡ và khiến da mất chức năng đề kháng. Những yếu tố này tạo điều kiện thuận lợi để tia UVB kích thích quá trình sản sinh melanin và gây sạm nám da.

• Ngoài những nguyên nhân trên, nguy cơ bị nám da cũng có thể tăng lên nếu có các yếu tố rủi ro như làn da trắng, mỏng, sinh sống trong môi trường ô nhiễm, tính chất công việc phải tiếp xúc nhiều với hóa chất, khói bụi,…

CÁC BÀI VIẾT LIÊN QUAN

Chuyên đề về nám bài 1: Melanin là gì và vai trò của melanin đối với làn da?

Chuyên đề về da bài 5: Các nhân tố ảnh hưởng đến da

Chuyên đề về da bài 4: Làm thế nào để xác định loại da của bạn