Mỡ “vi diệu”: Bạn có đủ mỡ nâu hay không?

Mặc dù mỡ nâu ít được biết đến hơn mỡ trắng trong cơ thể, nhưng với tiến bộ của khoa học ngày nay, con người ngày càng biết đến vai trò và tác dụng của mỡ nâu, đặc biệt trong việc phòng chống béo phì, đái tháo đường - hai vấn nạn bệnh tật mà con người đang phải đối mặt hiện nay. Vậy làm thế nào để tăng cường hay kích hoạt lượng mỡ nâu trong cơ thể là vấn đề được nhiều người quan tâm để mang lại lợi ích sức khỏe cho mình.

Mỡ nâu xuất hiện như thế nào?

Cơ thể người có hai loại mỡ: Mỡ trắng là loại mỡ ta thường biết đến và mỡ nâu ít được biết hơn.

Mỡ nâu được sinh ra trong thời kỳ bào thai, có tác dụng bảo vệ trẻ khi mới sinh. Khi còn trong bụng mẹ, thai nhi sống trong tử cung - môi trường có nhiệt độ của mẹ là 37 độ C. Khi ra ngoài tử cung, trẻ sơ sinh thường phải sống trong môi trường có nhiệt độ thấp hơn (khoảng trên dưới 25 độ C). Trẻ sơ sinh dùng mỡ nâu để sinh nhiệt từ các acid béo

Người trưởng thành cũng có mỡ nâu. Loại mỡ này không có chức năng như mỡ trắng là tích tụ lipid, mà mỡ nâu thường có tác dụng đốt calo!

Mỡ nâu cũng thường thấy nhiều ở các loài động vật ở trạng thái “đông miên”. Vào cuối mùa đông, mỡ nâu trong con vật hoạt động lại đốt mỡ trắng và sinh nhiệt để sưởi ấm vật chủ. Người ta cũng thấy mỡ nâu ở động vật có vú nhỏ sống trong những vùng lạnh giá. Mỡ nâu hoạt động như những “lò sưởi” tự nhiên.

Tác dụng của mỡ nâu trên phương diện khoa học.

Trước đây, ở người, các nhà khoa học cho là không có loại mỡ này. Quan niệm này đã ăn sâu vào tâm lý các nhà sinh lý học. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu ung thư thường có thói quen khu trú các khối u bằng cách nghiên cứu các mô tiêu thụ nhiều năng lượng. Họ nhận xét, ở cơ thể người trưởng thành không bị ung thư có những vùng đốt nhiều năng lượng hơn những vùng khác, đó là những vùng có mỡ nâu, nằm dọc theo cổ và xương đòn.

Các tế bào mỡ nâu mà các nhà khoa học gọi là tế bào mỡ (adipocytes bruns, theo tiếng Hy Lạp cổ: adipo là mỡ, cyte là tế bào), khác xa với tế bào của mỡ trắng.

Những tế bào này rất giàu ty lạp thể (mitochondries) - là những lò phát điện của tế bào. Những ty lạp thể này sẽ cho phép các tế bào hoàn thành chức năng của mình (ví dụ để tế bào cơ co lại) và không tạo ra năng lượng tế bào. Chúng chỉ sản sinh ra nhiệt lượng. Điều này rất quan trọng với chúng ta vì nếu ta có nhiều mỡ nâu, mỡ này sẽ đốt cháy nhiều calo.

Ở cơ thể người trưởng thành không bị ung thư có những vùng đốt nhiều năng lượng hơn những vùng khác, đó là những vùng có mỡ nâu, nằm dọc theo cổ và xương đòn.

Vì mỡ nâu đốt cháy năng lượng và tỏa nhiệt, do đó, đứng trên quan điểm giảm cân, mỡ nâu là một loại “mỡ tốt” và mỡ trắng là nơi tích tụ lipid nên là “mỡ xấu”. Các chuyên gia cho rằng: “Lợi ích trong lĩnh vực mỡ nâu đã tăng nhanh trong những năm gần đây vì khả năng đốt cháy năng lượng của chúng, mở ra một mục tiêu trong điều trị bệnh béo phì và bệnh đái tháo đường”.

Hãy chuyển hóa mỡ trắng thành mỡ nâu

Điều đáng mừng là mỡ trắng có khả năng chuyển được thành mỡ nâu. Việc này có thể được xảy ra dưới tác dụng của một hormone, đó là chất Irisine. Theo các nghiên cứu gần đây, chất này được cơ tạo thành khi chúng ta tập thể dục hoặc khi cơ thể của ta bị run. Chẳng hạn, ở trong môi trường mát khoảng 10 - 15 phút mỗi ngày để cơ thể run lên sẽ làm tăng cơ số mỡ nâu trong cơ thể ngang bằng một buổi tập thể dục vừa phải. Thực tế, sự run là một phản ứng tự nhiên của cơ thể, làm co cơ, sản xuất nhiệt để sưởi cơ thể khi nhiệt độ không đủ. Run bắt đầu xảy ra khi nhiệt độ xung quanh dưới 16 độ C và ta mặc quần áo mỏng, ngoài ra lượng Irisine được tạo thành khi run trong 15 phút ngang bằng đạp xe 1 giờ.

Mỡ trắng có khả năng chuyển được thành mỡ nâu, được xảy ra dưới tác dụng của một hormone, đó là chất Irisine.

Tuy nhiên, tác dụng kích hoạt mỡ nâu trong cơ thể còn tốt hơn nếu ta tạo thói quen ngủ trong môi trường mát mẻ. Một nghiên cứu đã chứng minh là ngủ trong phòng có nhiệt độ 19 độ C làm tăng lượng mỡ nâu lên 30 - 40%, trong khi ngủ ở nhiệt độ 27 độ C, lượng mỡ nâu giảm.

Vào ban ngày, làm việc ở môi trường có nhiệt độ 19 độ C là vừa đủ. Tuy nhiên, ngày nay, người ta có xu hướng sưởi nhiều hơn. Ở nhiệt độ phòng làm việc cao hơn 22 độ C, lượng mỡ nâu có xu hướng giảm, dẫn đến nguy cơ tăng trọng lượng, béo phì và đái tháo đường...   

Cuối cùng, Z-Ton Việt Nam chúc các bạn luôn khỏe mạnh và xinh đẹp.

CÁC BÀI VIẾT LIÊN QUAN

“Giảm cân” và “giảm mỡ”: Liệu có giống nhau không?

Những sự thật hay về tế bào mỡ dành cho người muốn giảm cân

Mỡ “vi diệu”: Mỡ cơ thể, chỉ số khối BMI và những điều thú vị liên quan